Dans in een digitale omgeving
De Nederlandse Dansdagen ontwikkelt op dit moment een digitaal platform. In deze online omgeving staat de Nederlandse dans centraal. Daarbij is toegankelijkheid een belangrijke eis. Waarmee moet je rekening houden? Wat levert het op voor het publiek? En wat vraagt het van je eigen organisatie?
Mirjam Verloop, sinds januari betrokken bij de Nederlandse Dansdagen (Opent een externe link), heeft een belangrijke taak: voor deze organisatie ontwikkelt zij een digitaal platform. "De Nederlandse Dansdagen is een organisatie die zich inzet voor de Nederlandse dans. Met als hoogtepunt een jaarlijks festival in Maastricht. Op ons digitaal platform zal jaarrond ruimte zijn voor kennisdeling, presentatie en productie"
Het idee voor het platform ontstond tijdens het eerste jaar van de coronacrisis. "Toen de pandemie ook in Nederland maar voor beperkingen bleef zorgen, besloot de Nederlandse Dansdagen al snel om dat jaar geen fysiek, maar een digitaal festival te organiseren. Ook toen de live variant weer kon doorgaan, is het online festival gebleven. De potentie van die digitale versie werd meteen duidelijk: niet alleen experimenteren makers vandaag de dag graag met digitale technologie, ook spreek je met zulk aanbod een heel nieuw publiek aan. Niet iedereen kan naar Maastricht komen, bijvoorbeeld omdat de afstand te groot is of omdat iemand een fysieke beperking heeft."
Verdieping en ontmoeting
Het digitale platform vormt een volwaardige variant op het fysieke aanbod. Niet alleen is de online omgeving het hele jaar te bezoeken, ook biedt deze plek ruimte om meer verdieping aan te brengen in het Nederlandse dansaanbod.
"Binnen het fysieke festival staan we stil bij verleden, heden en toekomst," legt Verloop uit. "We kijken naar historische en hedendaagse dansvormen, maar geven we ook ruimte aan experiment. Die driedeling zie je straks ook op het platform terug. Veel verhalen verdwijnen normaal gesproken na het festival: de webpagina’s verdwijnen en de programmaboekjes worden weggegooid. Nu blijft die content bewaard."
En dat is belangrijk, vindt Verloop. "De Nederlandse Dansdagen ziet dans als een middel om brede maatschappelijke thema’s voor het voetlicht te brengen: omdat er geen taal voor nodig is, is het voor iedereen te begrijpen. Om een zo breed mogelijk publiek te bereiken, is een platform geschikter dan een festival: het is minder vluchtig, de informatie blijft bestaan. Bovendien draagt digitalisering bij aan het bewaren en ontsluiten van ons erfgoed."
"De Nederlandse Dansdagen ziet dans als een middel om brede maatschappelijke thema’s voor het voetlicht te brengen: omdat er geen taal voor nodig is, is het voor iedereen te begrijpen."
Soorten toegankelijkheid
De Nederlandse Dansdagen doet er alles aan om dans voor iedereen toegankelijk te maken, aldus Verloop. "Fysiek gaat het erom dat locaties toegankelijk zijn voor mensen met een beperking. Maar het betekent ook dat er een divers aanbod is: inhoudelijk en qua prijs. Niet voor niets is het online programma dit jaar gratis: daarmee wordt het ook toegankelijk voor mensen met een kleine beurs."
Op online gebied is er bijvoorbeeld aandacht voor de bouw, het ontwerp en de content van de website, zodat die voor iedereen goed te gebruiken is. Op ons platform houden we rekening met de WCAG, de internationale richtlijnen voor digitale toegankelijkheid. We gebruiken voldoende kleurcontrasten, bieden verschillende talen aan en wisselen woord en beeld af. Daarnaast willen we zorgen voor laagdrempeligheid door verschillende dansstijlen aan te bieden. En we denken na over de vorm waarin we informatie het beste kunnen aanbieden. Is dat altijd tekst en beeld, of zijn er ook andere vormen denkbaar? Nieuwe technologieën bieden hierin kansen.’
Meer weten over online toegankelijkheid? Lees meer over het nut en de noodzaak van digitale toegankelijkheid.
Verloop bevindt zich nog in de onderzoekende fase. Ze spreekt veel met collega’s en partners uit het veld. Ook wordt het platform in verschillende fasen getest door ervaringsdeskundigen. Daarnaast bestudeert Verloop allerlei voorbeelden van andere instellingen. Een daarvan is Jacob’s Pillow (Opent een externe link): deze Amerikaanse danshub, met onder meer een school, een online programma en een festival, biedt een uitgebreide online omgeving met blogs, evenementen en meer.
Spannend voor de organisatie
Een belangrijk vraagstuk is ook de toegang tot het platform. "Daarmee hebben we de afgelopen jaren geëxperimenteerd: van gratis inschrijving tot kaartje van een paar tientjes tot een gewone link, allemaal hebben ze voor- en nadelen. Je wilt de drempel zo laag mogelijk houden, maar je wilt ook niet al je content gratis weggeven. Het liefst willen we zo min mogelijk gegevens vragen, bijvoorbeeld door inloggen met een bestaand account mogelijk te maken. Aan de andere kant willen we ook graag een online community ontwikkelen, en daarvoor zijn zulke gegevens soms nodig."
"Het blijft een spannende balans tussen toegankelijkheid en artistieke vrijheid"
De ontwikkeling van een digitaal platform is voor een organisatie altijd spannend, weet Verloop uit eigen ervaring. Er moet blijvend worden nagedacht over de verhouding tussen het fysieke festival en de digitale content. Ook kunnen verschuivingen plaatsvinden in functies en budgetten. De afgelopen jaren ontwikkelde de Nederlandse Dansdagen zich bijvoorbeeld van een festivalorganisatie met een klein kernteam, dat tijdelijk groeide in aanloop naar het festival, naar een continue organisatie, met een vast team door het jaar heen.
De planning is nu om tijdens het festival van 2024 een eerste variant van het digitale platform op te leveren. Een eerste stap is de recente lancering van de nieuwe website. Binnen dit proces is het testen met doelgroepen belangrijk, bijvoorbeeld op het gebied van toegankelijkheid. "Ik ben benieuwd of het lukt om de website helemaal digitaal toegankelijk te krijgen," blikt Verloop vooruit. "Hoe gaan we er bijvoorbeeld mee om wanneer een gezelschap een ingewikkelde tekst aanlevert? Herschrijven we die, gaan we met ze in gesprek of laten we die zoals ze zijn? Het blijft een spannende balans tussen toegankelijkheid en artistieke vrijheid."
Tips voor organisaties die werken aan een toegankelijk digitaal platform
Zie in dat digitale toegankelijkheid voor iedereen is
Digitale toegankelijkheid is niet alleen belangrijk voor een specifieke doelgroep, maar voor iedereen. Neem bijvoorbeeld ondertiteling: die is niet alleen handig voor mensen die slecht of niet kunnen horen, maar ook wanneer je het geluid niet kunt of wilt aanzetten, bijvoorbeeld als je in de trein zit.
Neem een duidelijk standpunt in over het belang van toegankelijkheid
Zorg er daarbij ook voor dat de hele organisatie het belang van digitale toegankelijkheid inziet, en niet alleen het management en de externe websitebouwer.
Zie de richtlijnen rondom digitale toegankelijkheid niet als het einde, maar als het begin
De zogeheten WGAC-richtlijnen zijn een goed vertrekpunt voor digitale toegankelijkheid, maar gebruikers geven je pas echt inzicht in wat wel en niet werkt. Ga dus altijd met hen in gesprek wanneer je met toegankelijkheid aan de slag gaat en laat hen je product testen.
Foto's in dit artikel: Nederlandse Dansdagen door Hugo Thomassen, het model is danser en choreograaf Wennah Wilkens.