Digitale groei: hoe het Drents Museum kansen zag en pionierde 

De kracht van crisis

Het verhaal van het Drents Museum begon met een uitdaging: de coronapandemie. De langverwachte Frida Kahlo-tentoonstelling stond op het punt te openen, maar de beperkingen maakten een grote fysieke opening onmogelijk. Dat dwong het museum tot creativiteit. ‘We maakten er een hybride opening van,’ vertelt Annelies Meuleman. ‘We maakten opnamen van het programma en hebben dat gestreamd.’ De stream trok maar liefst 30.000 kijkers, een aantal dat het museum fysiek nooit had kunnen ontvangen.  Deze overweldigende respons riep direct nieuwe vragen op: hoeveel mensen zouden alsnog een kaartje voor de tentoonstelling kopen? En hoeveel had het streamen precies gekost?  

Zoektocht naar structuur

Het besef dat de digitaal meer kon opleveren dan gedacht, motiveerde Meuleman om mee te doen aan de Leiderschapstraining van DEN. Samen met andere directeuren van verschillende culturele organisaties ging ze aan de slag met het DEN Focusmodel, dat de brede impact van digitale ontwikkelingen op verschillende onderdelen van een organisatie laat zien: van programmering en publieksbereik tot personeel.  Het model hielp Meuleman om haar gedachten te ordenen en een strategie te formuleren. De training bij DEN bood bovendien niet alleen theoretische kaders, maar stimuleerde ook de uitwisseling van ervaringen, inclusief de successen én de minder succesvolle experimenten, met andere instellingen. 

Van visie naar beleving 

Het Drents Museum startte een pilotproject om een digitale strategie te ontwikkelen. Met DEN bracht de organisatie een dwarsdoorsnede van medewerkers uit alle afdelingen twee dagen samen. Het resultaat: een concrete digitale strategie, gedragen door de hele organisatie.  Een mooi voorbeeld van de uitwerking van deze strategie is de aanvulling op Labyrinthia, een fysieke presentatie van de vaste eigen collectie van het Drents Museum. Bij de collectie zijn multi-sensorische en interactieve elementen verwerkt om terplekke extra beleving te ervaren. Daarnaast ontstond er een sterke ambitie om de collectie te verbinden aan de omgeving. ‘Het oorspronkelijke idee was om fysieke bezoeken leidend te laten zijn. Door ook digitale technieken een plek te geven, heeft het project meer verdieping gekregen en is die verbinding groter geworden,’ vertelt Meuleman. Zo is het mogelijk om tijdens je museumbezoek op je telefoon te zien waar een object is gevonden en wat daar in de loop van de tijd is gebeurd. Als je fysiek op die plek bent, kun je ter plekke digitaal nog meer informatie krijgen of zelfs een spel doen.

De inspiratie kwam onder andere van het interactieve Moesgaard Museum in Denemarken, dat met een vernieuwd digitaal concept een enorme bezoekersgroei realiseerde: van 40.000 naar maar liefst 300.000 bezoekers. Het Drents Museum zette in op het aantrekken van families met kinderen. Dit laat zien dat digitale ontwikkeling niet alleen gaat over techniek, maar ook over het verbreden van je publiek en het verdiepen van de beleving. 

Meten is weten

Digitale groei brengt nieuwe vragen met zich mee, vooral op het gebied van succesmeting. Waar traditionele tentoonstellingen makkelijk te evalueren zijn, bijvoorbeeld op basis van bezoekersaantallen en persrecensies, is dat bij digitale projecten soms lastiger. Hoeveel luisteraars wil je hebben voor je podcast? En hoeveel mensen wil je bereiken met een dure 360 graden-vastlegging?  

Deze zoektocht naar de meetbaarheid van de effecten van digitale inspanningen is een doorlopend proces. De strategische gesprekken over verdienmodellen zijn daarbij essentieel. Het Drents Museum heeft een medewerker digitale producten in dienst, omdat digitale ontwikkeling een vaste plek in de organisatie nodig heeft. Het is een rol die de crossmediale uitrol van projecten zoals Labyrinthia aanjaagt, met video's, podcasts, en interactieve elementen. 

Digitale strategie: het DNA van de toekomst

Meuleman adviseert dan ook met klem om een digitale strategie te ontwikkelen. ‘Zo’n strategie geeft je houvast en verbindt verschillende onderdelen van je organisatie met elkaar. Je denkt beter na over je koers, waardoor digitale innovatie uiteindelijk onderdeel wordt van je DNA.’ Het museum heeft ook een medewerker digitale producten in dienst, omdat digitale ontwikkeling een vaste plek in de organisatie nodig heeft. Het is een rol die de crossmediale uitrol van projecten zoals Labyrinthia aanjaagt, met video's, podcasts, en interactieve elementen. 

Meuleman hoopt dan ook dat digitaal bij het Drents Museum uiteindelijk net zo vanzelfsprekend wordt als de missie en visie van de organisatie. ‘Elke beslissing zou automatisch de vraag moeten oproepen: hoe kan digitalisering ons helpen om ons publiek te bereiken, de beleving te versterken of een mooi programma neer te zetten? Als we die gevoeligheid ontwikkelen, denk ik dat we een heel eind zijn.’