Maak een AI-beleid voor jouw organisatie

Waarom is AI-beleid juist nu zo belangrijk? 

De technologische ontwikkelingen gaan razendsnel. In 2023 werd generatieve AI met de lancering van ChatGPT 3.5 opeens breed beschikbaar. Die ontwikkeling had binnen korte tijd grote impact op de manier waarop we content maken en consumeren. We hadden ineens toegang tot een tool die op vrijwel elke vraag een antwoord heeft. We zoeken antwoorden bij AI-tools in plaats van zoekmachines, schrijven (concept)teksten met AI en kunnen nu zelf afbeeldingen genereren. 

Organisaties liepen tegen onverwachte kwesties aan: van ethische dilemma’s tot datalekken. Zo verbood Samsung in 2023 het gebruik van generatieve AI door medewerkers nadat bedrijfsgevoelige informatie via ChatGPT was uitgelekt. 

Daarnaast dringt nieuwe wet- en regelgeving rondom AI zich op. De Europese AI-verordening, de zogeheten AI Act, is in augustus 2024 in werking getreden. Deze wet zal de komende jaren in verschillende fasen nieuwe verplichtingen opleggen. Deze wet schrijft organisaties onder andere voor om transparant om te gaan met bepaalde AI-systemen en om te investeren in AI-geletterdheid van medewerkers. 

Ook in de samenleving wordt de roep om richtlijnen sterker. Mensen maken zich zorgen over de gevolgen van AI voor hun privacy, de verspreiding van desinformatie, het versterken van bestaande vooroordelen en het vervangen van banen. Culturele organisaties dragen een maatschappelijke verantwoordelijkheid: het publiek verwacht dat musea, podia, archieven en bibliotheken zorgvuldig omgaan met nieuwe technologie. Met een proactief AI-beleid laat je als culturele organisatie zien dat je bent voorbereid, risico’s beperkt en kansen benut op een manier die past bij jouw culturele doelen.

Hoe schrijf je een AI-beleid voor je organisatie

DEN heeft voor de cultuursector een praktische leidraad voor AI-beleid ontwikkeld. Deze stap voor stap handleiding is een hulpmiddel voor kleine en grote cultuurorganisaties om op een systematische manier toekomstbestendig AI-beleid op te stellen. Elke organisatie is tenslotte anders en kan – binnen de kaders van de wet – eigen keuzes maken. De leidraad bundelt relevante regelgeving, ethische overwegingen, concrete voorbeelden en reflectievragen. Zo kan iedere cultuurorganisatie bepalen wat ze met AI wil, waarom en onder welke voorwaarden.

Wat moet er in een AI-beleid staan?

Een goed AI-beleid start bij de visie en kernwaarden van de organisatie. Het gebruik van AI-toepassingen is pas echt van waarde wanneer het bijdraagt aan de strategie. Met deze stappen schrijf je jouw beleid:

Stap 1

Lees het begeleidingsdocument voor basisinformatie om jouw beleid te bepalen. We gaan in op de volgende thema’s:

1. Betrouwbaarheid
2. Auteurs- en portretrecht
3. Duurzaamheid en milieu
4. Privacy en data
5. Transparantie
6. Diversiteit en inclusie
7. Verantwoordelijkheid
8. Impact op werk

Denk met het begeleidingsdocument en jouw collega’s na over jouw standpunt ten aanzien van de onderwerpen.

Stap 2

Vul met een goede vertegenwoordiging van de organisatie het werkdocument per onderwerp in. Laat je inspireren door de drie voorbeelden (gericht op de culturele sector) per onderwerp, bekijk de checklist AI-beleid in het document, vul jullie beleid in en controleer of je volledig bent met de reflectievragen.

Het begeleidingsdocument beschrijft vervolgens hoe je dit AI-beleid kunt introduceren en implementeren binnen je organisatie. Succes met het opstellen van jouw AI-beleid!