De blik op 2036: een nieuwjaarsboodschap over de cultuur van morgen

Nu 2025 ten einde loopt, wil ik je uitnodigen om niet alleen te kijken naar gisteren of 2026, maar om een sprong met me te wagen naar 2036. Naar een wereld waarin cultuur net zo’n vast onderdeel is van onze dag als de dagelijkse scroll door onze favoriete apps.

De komende jaren zullen in het teken staan van het vinden van een nieuwe balans tussen mens en machine. En dit is het interessante: onze sector kán de plek worden om die nieuwe maat te herijken. Juist vanwege onze creatieve en menselijke kern.

Van passief kijken naar ‘story living’

Een ding weten we namelijk zeker. In 2036 is de relatie met het cultuurpubliek fundamenteel anders. Passief toekijken is dan veranderd in ‘story living’; in deelnemen aan immersieve, actieve verhalen. Mijn schot voor de boeg: met technologieën als XR, AI en wearables hebben we tegen die tijd de artistieke grens verlegd naar werelden waarin het publiek geen toeschouwer is, maar co-creator die bovendien eigenaar is over de eigen data.

Deze verschuiving kan datgene herstellen waarnaar de maatschappij juist nu zo verlangt: het gemeenschappelijke spel en de verwondering. De potentie hiervan zien we al in de ongekende schaal bij projecten als ABBA Voyage, TeamLab Borderless en Meow Wolf, waar technologische innovatie en emotionele impact hand in hand gaan.

Publiek vinden en binden

Om een koers te varen die ons niet overkomt, maar die we zelf vormgeven, is een scherpe digitale strategie cruciaal. Het is het kompas waarmee je bepaalt hoe je technologie inzet om publiek te vinden en te binden. Want de waarde van digitale transformatie gaat dieper dan we vaak denken; technologie raakt inmiddels vrijwel alle rollen en processen, van maker tot programmeur.

We zien die herdefiniëring nu al: in het Nasher Museum waar AI tentoonstellingen cureert, bij Studio Erwin Olaf waar data het artistieke gedachtegoed levend houdt, en in de opkomst van AI-agents die de procesmatige uitvoering automatiseren. Het zijn stuk voor stuk tekens van een organisatie die zichzelf opnieuw uitvindt.

Begrijpelijkerwijs roept deze beweging vragen op, maar nog meer dan dat zie ik een mogelijkheid. Een mogelijkheid waarin technologie de procesmatige taken overneemt, waardoor de intrinsieke creativiteit en het menselijke stempel – de essentie van cultuur – juist alle ruimte krijgen. Tegelijkertijd lost diezelfde technologie een van onze grootste maatschappelijke uitdagingen op: inclusie. Met slimme oplossingen – zoals de streamingdiensten van Picl en EMTV of smartglasses zoals bij het Nationale Theater en Tryater – is cultuur altijd en overal te ervaren.

Wendbaar naar de toekomst

Mijn visie voor de toekomst van cultuur is dat digitaal versterkt. Met digitale technologie hebben we de mogelijkheid om ons impact diepgaander te verankeren. Juist door uit te breiden naar de digitale innovaties creëren we nieuwe, substantiële inkomstenstromen die ons wendbaar en financieel veerkrachtig maken voor de toekomst.

Het belang ligt daarbij niet in het formaat van de eerste stap die we nu zetten, maar in het vastzetten van die gezamenlijke stip op de horizon en het bepalen welke instelling jij in 2036 wilt zijn. Uiteraard is mijn visie slechts één van de mogelijke richtingen voor de toekomst. Welke richting het ook wordt, het is er een die om actie vraagt. Als ik je iets toewens voor komend jaar, is het om deze strategische dialoog te starten en dit in 2026 op de agenda te zetten.

In de reis die volgt — of die nu gepaard gaat met grote ambities, kritische vragen of de onvermijdelijke twijfel over de verandering die bij innovatie hoort — staat DEN klaar om je te ondersteunen. Wij helpen je om ideeën te vertalen naar praktijk én strategie. Samen blijven we bouwen aan de cultuur van morgen.