De vijf onderdelen van digitale transformatie

AI kan veel, maar alleen als de rest van de organisatie daarop is ingericht. Digitale transformatie zorgt ervoor dat je processen, data, mensen en technologie goed op elkaar inspelen. Pas dan kun je het volledige potentieel van AI benutten: efficiënter werken, beter inzicht krijgen in je publiek en meer ruimte creëren voor creativiteit en innovatie.

DEN onderscheidt vijf onderdelen van digitale transformatie. Om stappen te zetten in je digitale volwassenheid is het belangrijk dat je organisatie zich op alle vijf onderdelen ontwikkelt.

Een animatie van een ronde diagram die de 5 onderdelen van digitale transformatie bevatten. De onderdelen zijn vanaf bovenaan met de klok mee publiek en waarde, strategie en budget, data en technologie, processen en structuur en cultuur en competenties.

1. Data en technologie

De manier waarop je omgaat met data en technologie is kenmerken voor de digitale volwassenheid van je organisatie. Verzamel je betrouwbare data, kun je deze goed analyseren en zet je technologie gericht in? Dit zijn de fundamenten die nodig zijn om toekomstbestendig te worden.

AI is een technologie die opzichzelfstaand kan worden ingezet. Maar AI raakt ook andere technologieën: het kan bestaande technologieën vervangen (zoals audiotours), nieuwe mogelijkheden bieden (zoals informatie interactief en gepersonaliseerd maken) en andere technologieën verbeteren (zoals VR- en AR-belevingen verbeteren en personaliseren).

Dankzij AI-technologie bieden apps als smARTify en Ask Mona interactieve gepersonaliseerde rondleidingen gebaseerd op collectiedata het museum. Bezoekers stellen zelf hun rondleiding samen en krijgen dankzij AI de informatie die past bij de eigen interesse. Dit is een alternatief voor traditionele audiotours.

Tegelijkertijd verandert AI de manier waarop we met data omgaan. Zo rijst de vraag hoe je met jouw collectiedata en publieksdata wil omgaan in relatie tot AI-modellen. Generatieve AI-tools maken het eenvoudiger om zelf data-analyses uit te voeren. AI kan een boost geven aan datagedreven werken: je kunt zelf inzichten over je publiek en aanbod ophalen. Dat vraagt kennis en vaardigheden van medewerkers over (publieks)data en omgang met persoonsgegevens. Alleen dan kun je echt de voordelen plukken van datagedreven werken.

2. Processen en structuur

AI heeft een grote impact op onze manier van werken, direct of indirect. Generatieve AI-tools zoals ChatGPT en Copilot kunnen ondersteunen bij allerlei werkzaamheden waarmee er meer tijd overblijft voor andere taken. Een volgende stap is werken met AI-agents. Hiermee kun je repetitieve taken volledig automatiseren: data of informatie ophalen, doorgeven, verwerken en/of analyseren.

Met AI-agents kun je bijvoorbeeld vooronderzoek doen naar de voor jouw organisatie relevante fondsen. Bekijk dit voorbeeld van Innovation:Lab.

De efficiëntievoordelen vragen om nieuwe kennis, werkafspraken en -procedures. Wanneer werkprocessen op grote schaal worden geautomatiseerd, kan dit zelfs resulteren in veranderende taken of rollen. De mate waarin processen zijn gedigitaliseerd zegt veel over je digitale volwassenheid. Een helder AI-beleid voor jouw culturele organisatie biedt duidelijkheid aan medewerkers en externe partners.

'Wie verder durft te kijken dan puur automatisering, ziet dat AI-agents een herijking van de gehele organisatie vragen.' - Job van de Berg, AI-expert

3. Cultuur en competenties

Een basisniveau van AI-geletterdheid is essentieel om mee te komen met digitale ontwikkelingen. AI is namelijk overal: geïntegreerd in zoekmachines, spraakassistenten op onze telefoons en de klantenservice van organisaties. Of je het nu wilt of niet, iedereen komt in aanraking met AI. Daarom is kennis over AI relevant voor iedereen.

Kennis alleen is niet genoeg. De manier waarop je organisatie omgaat met leren en ontwikkelen speelt een minstens zo grote rol. Is er ruimte om te experimenteren met AI en daarvan leren? Stimuleert je organisatie kennisdeling tussen collega’s? Een goeddoordachte implementatie van AI en een breed gedragen AI-beleid ontstaan het beste in een innovatieve organisatiecultuur.

4. Publiek en waarde

Met AI zijn talloze nieuwe vormen van beleving voor publiek gecreëerd. Je kunt inzichten ophalen over je doelgroep en aanbod; én communicatie daarop afstemmen. Bezoekers kunnen hun eigen aanbod interactief samenstellen in eerdergenoemde apps als smARTify en Ask Mona.

Door AI ontstaan er nieuwe mogelijkheden in artistieke creaties of maatschappelijke waarde. Zo draagt AI bij aan een toegankelijker aanbod.

Het Nationale Theater ontwikkelde een bril die gesproken tekst omzet in live ondertiteling én deze vertaalt. Hiermee maken zij theatervoorstellingen toegankelijk voor mensen met een auditieve beperking en mensen die het Nederlands minder goed beheersen.

5. Strategie en budget

AI is geen doel op zich, maar een middel om de (digitale) ambities van jouw organisatie te realiseren. Dat vereist een organisatiebrede visie die wordt gedragen door alle medewerkers. AI raakt immers alle aspecten en medewerkers van je organisatie. Het is essentieel dat medewerkers over de juiste kennis en vaardigheden beschikken om hiermee om te gaan. En wellicht is het nodig om processen aan te passen of om nieuwe werkafspraken te maken.

Bij een strategie hoort ook een begroting. Gebruik van AI-tools en training van medewerkers kost geld. Bedenk dat AI ook kosten kan besparen: de meeste AI-tools zijn ontwikkeld om de productiviteit te verhogen.

Om de juiste inzet voor jouw organisatie te bepalen, is het goed om te starten met een digitale strategie! Want hiermee geef je richting aan jouw digitale keuzes.

Aan de slag met een digitale strategie

Volg de workshop digitale strategie, hét startpunt voor culturele organisaties om richting te geven aan hun digitale transformatie.

Maak je liever zelfstandig een start met jouw digitale strategie? Volg dan onze e-learning digitale strategie!

Wil je weten waar jouw organisatie nu staat in het digitale transformatieproces? Vul dan de Digitale Transformatie Scan in!

Ontdek wat een digitale strategie Huis van Hilde heeft gebracht of leer hoe Joods Cultureel Kwartier de organisatie meeneemt met digitale veranderingen.

AI introduceren in jouw organisatie

Volg de workshop ‘De kracht van AI in jouw organisatie’ om de basiskennis van AI op te doen.

Maak een AI-beleid voor jouw organisatie met behulp van ons stappenplan.

Verdiep je in de AI Act door dit artikel te lezen.

AI als aanjager van digitale transformatie in de cultuursector